การยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้นิติบุคคล (ภ.ง.ด.50) เป็นหน้าที่สำคัญของผู้ประกอบการนิติบุคคล การละเลยหรือปฏิบัติหน้าที่นี้ไม่ถูกต้องครบถ้วน อาจนำมาซึ่งบทลงโทษทั้งในรูปของค่าปรับและเงินเพิ่ม ซึ่งผู้ประกอบการควรทำความเข้าใจและให้ความสำคัญเพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับธุรกิจ

บทลงโทษหลักที่เกี่ยวข้องกับการยื่น ภ.ง.ด.50 มีดังนี้

1. กรณียื่นแบบล่าช้าเกินกำหนดเวลา หรือไม่ยื่นแบบ

หากนิติบุคคลไม่ยื่นแบบ ภ.ง.ด.50 ภายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด คือภายใน 150 วันนับแต่วันสุดท้ายของรอบระยะเวลาบัญชี  (หรือภายใน 158 วัน กรณี ยื่นผ่านอินเทอร์เน็ต ) จะต้องเผชิญกับบทลงโทษดังนี้

ค่าปรับอาญา (ค่าปรับแบบ) : กรณีไม่ยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้นิติบุคคล (ภ.ง.ด.50) ภายในกำหนดเวลา ต้องระวางโทษปรับทางอาญาไม่เกิน 2,000 บาท

ค่าปรับกรณียื่นงบการเงินล่าช้าหรือไม่ยื่นงบการเงิน : เนื่องจากการยื่นแบบ ภ.ง.ด.50 จำเป็นต้องแนบงบการเงินที่ได้รับการตรวจสอบและรับรองโดยผู้สอบบัญชีรับอนุญาต  หากไม่ยื่นงบการเงิน หรือยื่นล่าช้า อาจมีโทษปรับในส่วนของการไม่ยื่นงบการเงินอีกไม่เกิน 2,000 บาท

ดังนั้น ในกรณีที่ไม่ได้ยื่นทั้งแบบ ภ.ง.ด.50 และงบการเงินภายในกำหนด ค่าปรับรวมในส่วนนี้อาจสูงถึง 4,000 บาท

2. กรณีมีภาษีต้องชำระ แต่ชำระล่าช้า หรือชำระไม่ครบถ้วน

หากนิติบุคคลมีภาระภาษีที่ต้องชำระตามแบบ ภ.ง.ด.50 แต่ดำเนินการยื่นแบบและชำระภาษีล่าช้ากว่ากำหนด หรือชำระภาษีไม่ครบถ้วน จะต้องเสีย เงินเพิ่ม อีกในอัตราร้อยละ 1.5 ต่อเดือนหรือเศษของเดือนของเงินภาษีที่ต้องชำระหรือนำส่ง โดยไม่รวมเบี้ยปรับ การนับระยะเวลาสำหรับเงินเพิ่มนั้น เศษของเดือนจะถูกนับเป็น 1 เดือนเต็ม

3. บทลงโทษอื่นๆ ที่อาจตามมา

นอกเหนือจากค่าปรับและเงินเพิ่มโดยตรงแล้ว การยื่นแบบ ภ.ง.ด.50 ล่าช้าหรือไม่ถูกต้อง ยังอาจนำไปสู่ผลกระทบอื่น ๆ ต่อกิจการได้ เช่น

การถูกตรวจสอบบัญชีย้อนหลัง : การยื่นแบบล่าช้าหรือมีข้อผิดพลาดบ่อยครั้ง อาจเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้กรมสรรพากรพิจารณาเลือกกิจการนั้น ๆ เพื่อดำเนินการตรวจสอบบัญชีและเอกสารทางภาษีอย่างละเอียดในภายหลังได้

ความรับผิดทางแพ่งและอาญาที่รุนแรงขึ้น : ในกรณีที่การตรวจสอบพบว่ามีการกระทำที่เข้าข่ายการจงใจแจ้งข้อความเท็จ แสดงหลักฐานอันเป็นเท็จ หรือฉ้อโกงเพื่อหลีกเลี่ยงการเสียภาษีอากร อาจมีบทลงโทษทางอาญาที่รุนแรงกว่าค่าปรับพื้นฐาน เช่น โทษจำคุกและโทษปรับที่สูงขึ้นตามที่ประมวลรัษฎากรกำหนด

หมายเหตุ: อัตราค่าปรับและเงินเพิ่มดังกล่าวเป็นไปตามประมวลรัษฎากร และอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามประกาศหรือคำสั่งของกรมสรรพากรในแต่ละช่วงเวลา ผู้ประกอบการควรติดตามข้อมูลที่เป็นปัจจุบันเสมอ นอกจากนี้ การไม่ยื่นงบการเงินต่อกรมพัฒนาธุรกิจการค้าภายในกำหนดเวลา ก็มีบทลงโทษตามกฎหมายว่าด้วยการบัญชีแยกต่างหากอีกด้วย ซึ่งอาจมีอัตราค่าปรับที่แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ล่าช้า

ผลกระทบเพิ่มเติมที่ควรตระหนัก

การไม่ปฏิบัติตามกำหนดเวลาในการยื่นแบบและชำระภาษี ไม่เพียงแต่จะส่งผลให้กิจการต้องแบกรับภาระค่าปรับและเงินเพิ่มโดยไม่จำเป็นเท่านั้น แต่ยังอาจสร้าง "ประวัติที่ไม่ดี" ในระบบของกรมสรรพากร ซึ่งอาจนำไปสู่การถูกเพ่งเล็งหรือถูกเลือกให้ตรวจสอบอย่างละเอียด (Tax Audit) ในอนาคตได้ง่ายขึ้น การถูกตรวจสอบภาษีนั้นต้องใช้ทั้งเวลาและทรัพยากรของกิจการในการเตรียมเอกสาร ตอบข้อซักถาม และอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมหากต้องว่าจ้างผู้เชี่ยวชาญมาให้คำปรึกษาหรือดำเนินการแทน ดังนั้น ผลกระทบจึงไม่ได้จำกัดอยู่เพียงตัวเงินค่าปรับและเงินเพิ่มที่ต้องจ่ายในปัจจุบัน แต่ยังอาจส่งผลกระทบต่อเนื่องไปยังการดำเนินงานและค่าใช้จ่ายแฝงอื่นๆ ของกิจการในระยะยาวได้

เพื่อให้การดำเนินธุรกิจเป็นไปอย่างราบรื่นและหลีกเลี่ยงปัญหาทางภาษี ผู้ประกอบการจึงควรให้ความสำคัญกับการยื่นแบบ ภ.ง.ด.50 และชำระภาษีให้ถูกต้องครบถ้วนภายในกำหนดเวลาเสมอ หากไม่มั่นใจในขั้นตอนหรือการคำนวณ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านบัญชีและภาษีเพื่อขอคำแนะนำ